fbpx
X
May 12, 2023

خبرنگاران پشت میله‌های زندان: گزارشی جامع از روزنامه نگاران بازداشتی در ایران در بحبوحه افزایش تنش ها و سرکوب دولتی

هفت ماه پس از بلاتکلیفی دو روزنامه نگار در بازداشت موقت، دستگاه قضایی سرانجام اتهام نیلوفر حامدی و الهه محمدی را «اقدام علیه امنیت ملی کشور» ، «تبلیغ علیه نظام» و «همکاری با آمریکا» اعلام کرد و از ارسال پرونده آنها به دادگاه انقلاب اسلامی خبر داد. مسعود ستایشی، سخنگوی قوه قضائیه، روز چهارشنبه ۶ اردیبهشت‌، اتهامات این دو خبرنگار زندانی را «همکاری با دولت متخاصم آمریکا، اجتماع و تبانی برای ارتکاب جرم علیه امنیت ملی و فعالیت تبلیغی علیه نظام» عنوان کرد.

نیلوفر حامدی، خبرنگار روزنامه شرق، و الهه محمدی، خبرنگار روزنامه هم‌میهن، در پی پوشش اخبار مربوط به مرگ مشکوک مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد، دستگیر و زندانی شدند. در طول هفت ماه گذشته، مدیران روزنامه‌های شرق و هم‌میهن بارها با تاکید بر بی‌گناهی این دو خبرنگار اعلام کرده‌‌اند که آنها صرفا به وظیفه حرفه‌ای و رسانه‌ای خود عمل کرده‌اند.

صدها خبرنگار و فعال مدنی نیز بارها در اعتراض به بازداشت این دو روزنامه‌نگار، در نامه‌هایی سرگشاده خواستار آزادی آنها شده‌اند؛ تقاضایی که هر بار سکوت مقام‌های قضایی را به دنبال داشته است.

بازداشت این روزنامه نگار در شرایطی این مدت به طول انجامیده است که روزنامه نگار دیگری نیز اخیرا پس از سه سال زندان بار دیگر بازداشت شده است. کیوان صمیمی فعال سیاسی و روزنامه نگار در حالی کمتر از سه ماه پیش از زندان آزاد شد که بار دیگر در هفته گذشته بازداشت شده است.
فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران نیز سه‌شنبه، ۵ اردیبهشت‌، در بیانیه‌ای خواستار آزادی کیوان صمیمی و دیگر روزنامه‌نگاران زندانی در ایران شد. کیوان صمیمی، رئیس انجمن دفاع از آزادی مطبوعات، تنها سه ماه پس از آزادی از زندان، روز ۳۱ فروردین، برای چندمین بار بازداشت شد.
فشار به روزنامه نگاران و آزار آنان البته قدمتی به اندازه زمان تشکیل جمهوری اسلامی دارد. از سال ۱۳۵۸و تنها پس از گذشت چند ماه از انقلاب اسلامی در ایران ، آزار سیستماتیک و هدفمند خبرنگاران ، تصفیه آنان از محل کار و بازداشت این قشر همواره در دستور کار جمهوری اسلامی بوده است.
یکی از روزنامه نگاران مشهور که در دهه ۷۰مورد آزار هدفمند جمهوری اسلامی قرار کرفت را می توان فرج سرکوهی دانست که به نظر می رسد تنها با خوش شانسی موفق شد از پروسه قتل های زنجیره ای جان به در ببرد.
در دهه ۸۰اما این آزار همیشگی و جسته و گریخته ابعاد بسیار وسیع تری به خود گرفت و دهها روزنامه نگار بازداشت و دهها تن دیگر ناچار به ترک خانه و کشور خود شدند.
پس از کودتای انتخاباتی سال ۱۳۸۸، روزنامه نگارانی هم چون ژیلا بنی یعقوب ، احمد زیدآبادی ، بهمن احمدی امویی ، مسعود باستانی، نازنین خسروانی، مهدی محمودیان، عیسی سحرخیز و … بسیاری دیگر از جمله روزنامه نگارانی بودند که هر کدام از یک تا 6 سال به زندان محکوم شدند و ده ها روزنامه نگار دیگر نیز در همین سال ناچار به مهاجرت اجباری شدند.
در سال های بعد از سال ۱۳۸۸نیز همواره آزار و اذیت روزنامه نگاران ادامه داشت و در زمستان سال ۱۳۹۱، بیش از ۱۶روزنامه نگار در حملات گسترده نیروهای امنیتی به دفاتر روزنامه هایی هم چون شرق ، اعتماد ، قانون ، ایران و … طی تنها چند ساعت بازداشت شدند و در روزهای پس از آن نیز بیش از ۵۰ روزنامه نگار به دفاتر پیگیری اطلاعات و سپاه احضار و مورد پیگرد قرار گرفتند.

این اما پایان ماجرا نبود و در حالی که آزار روزنامه نگاران هم چنان به صورت جسته و گریخته ادامه داشت این بار سازمان اطلاعات سپاه بود که در آذر سال ۱۳۹۴ با رمز نفوذ یابی در میان مطبوعات به سراغ روزنامه نگاران رفت و روزنامه نگارانی همچون اکبر منتجبی، سامان صفرزایی، میرا قربانی فر، آفرین عبیسی و … این بار هدف آزار و تعقیب قضایی قرار گرفتند.

آزار روزنامه نگاران هر بار و با هر واکنش اجتماعی تشدید پیدا کرده است. در سال ۱۳۹۸و پس از آبان خونینی که جمهوری اسلامی به بهانه افزایش قیمت بنزین رقم زد ، بار دیگر احضار و تهدید و تحدید روزنامه نگاران در ایران شدت گرفت.

اما شاید یکی از عجیب ترین انواع سرکوب های روزنامه نگاران پس از ماجراهای انتخابات سال ۱۳۸۸ را باید مربوط به سرکوب و بازداشت گسترده روزنامه نگاران در پاییز سال ۱۴۰۱ و پس از مرگ مشکوک مهسا امینی در بازداشت نیروهای انتظامی دانست.
همزمان با شدت گرفتن اعتراضات در ایران و فراگیری جنبش زن، زندگی، آزادی بود که ده ها روزنامه نگار در ایران بازداشت و احضار شدند و مورد آزار و اذیت نیروهای امنیتی و دستگاه سرکوب قرار گرفتند.

روزنامه‌نگاران منتقد در ایران در موارد متعدد در معرض بازداشت و فشارهای امنیتی حکومت جمهوری اسلامی قرار گرفته‌اند و شمار روزنامه نگاران بازداشتی در دوره ای از ۳۰ نفر نیز در زمان فراگیری جنبش زن زندگی آزادی نیز فراتر رفته بود.
کما این که آمار بازداشت‌ها به اندازه‌ای در پاییز و زمستان سال ۱۴۰۱افزایش یافت که کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران در گزارش سالانه‌اش در زمستان گذشته، ایران را به عنوان «بزرگترین زندان روزنامه‌نگاران در جهان» معرفی کرد.

تعدادی از این روزنامه نگاران پس از روزها بازداشت و در حال بلاتکلیفی قرار گرفتن با وثیقه های سنگین آزاد شدند و در نهایت نیز تکلیف تشکیل یا عدم تشکیل پرونده برای آنان روشن نشده است و با قرار دادن این روزنامه نگاران در تعلیق هم چنان شرایطی آزار دهنده به زندگی آنان تحمیل می شود و برخی دیگر نیز پس از اعلام حکم مشمول عفو بهمن ماه سال گذشته رهبری شدند اما همچنان زیر سایه تهدید ها یا فعالیتشان در تعلیق است یا ممکن است هر زمان پرونده جدید برای آنان تشکیل شود.

در مواردی هم چون نیلوفر حامدی و الهه محمدی نیز بازداشت آنان بیش از ۷ ماه ادامه یافته است و همچنان منتظر تشکیل زمان دادگاه هستند .
در مواردی دیگر نیز هم چون پرونده مریم وحیدیان ، خبرنگار سابق شرق و اعتماد و رویداد ۲۴ ، عفوی برای آنان لحاظ نشده است و بعد از تشکیل جلسه دادگاه در انتظار اعلام حکم خود هستند.

Back to top