(اگر سؤالی دارید، به [email protected] ایمیل بزنید)
آیا دولت ترامپ اعطای ویزای آمریکا به ایرانیان را متوقف میکند؟
پیشبینی ما این است که با بازگشت دونالد ترامپ به ریاست جمهوری دولت آمریکا، اعطای ویزا به اتباع ایرانی بار دیگر متوقف شود.
رئیس جمهور منتخب آمریکا٬ آقای ترامپ در جریان مبارزات انتخاباتی در سال ۲۰۲۴ وعده داد که سیاست «ممنوعیت مسافرتی» را بازگرداند. این سیاست اغلب به عنوان «ممنوعیت مسافرتی مسلمانان» شناخته می شود. دلیل این نامگذاری٬ صحبتهای ترامپ در سال ۲۰۱۵ بود که خواستار توقف کامل ورود مسلمانان به ایالات متحده شده بود «تا زمانی که نمایندگان کشورمان (آمریکا) بتوانند بفهمند چه خبر است!» در همین راستا، مشاوران کلیدی ترامپ مانند استفان میلر قول دادهاند که این ممنوعیت را بازگردانده و گسترش دهند، و این بار برای اعطای ویزا حتی متقاضیان را از نظر فکری و ایدئولوژیک غربال کنند.
با توجه به اینکه ترامپ در اولین دوره ریاست جمهوری خود توانست ممنوعیت مسافرتی را اجرا کند و اکنون متعهد شده که آن را بازگرداند، ما معتقدیم که ممنوعیت اعطای ویزا به ایرانیان در آینده نزدیک برقرار خواهد شد بدون اینکه این سیاست پرضرر برای کسی منفعتی داشته باشد.
سیاست «ممنوعیت مسافرتی» کی اجرا میشود؟
ما معتقدیم که اگر ترامپ بخواهد سیاست «ممنوعیت اعطای ویزا به ایران» را برگرداند٬ این مساله به احتمال زیاد در اولین هفته ریاست جمهوری او که از ۲۰ ژانویه ۲۰۲۵ آغاز می شود، اتفاق خواهد افتاد. ترامپ گفته که در اولین روز ریاست جمهوریاش بیش از بیست و پنج فرمان اجرایی را امضا خواهد کرد که این تعداد امضا بیسابقه خواهد بود.
در سال ۲۰۱۷ رئیس جمهور ترامپ اولین فرمان اجرایی خود را برای اعمال «ممنوعیت مسافرتی مسلمانان» در ۲۷ ژانویه و در پایان اولین هفته ریاست جمهوری خود، امضا کرد. چهار سال بعد، پرزیدنت بایدن دستور لغو ممنوعیت ترامپ را در اولین روز ریاست جمهوری او در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱ امضا و به قول خود به موسساتی نظیر نایاک عمل کرد.
آیا ما می دانیم که چه کسانی شامل «ممنوعیت مسافرتی» جدید میشوند؟
ما از وسعت اجرای ممنوعیت جدید اطلاعی نداریم زیرا هیچ جزئیاتی در مورد آن منتشر نشده است. یک احتمال این است که ممنوعیت جدید تقریبا شبیه ممنوعیت نهایی ترامپ باشد که پس از لغو ممنوعیتهای اولیهاش در دادگاه عالی آمریکا تدوین و اجرا شد. این فرمان اجرایی٬ اعلامیه ۹۶۴۵ ریاستجمهوری نام داشت و دادگاه عالی آمریکا آن را بازبینی کرد ولی رای به لغو آن نداد.
در اعلامیه ۹۶۴۵ ریاست جمهوری در مورد ویزای ایرانیان آمده است: «ورود اتباع ایران به عنوان مهاجر و غیرمهاجر به ایالات متحده به حالت تعلیق در می آید، با این تفاوت که ورود اتباع ایرانی برای دارندگان ویزاهای دانشجویی معتبر (F و M) و ویزای (J) تعلیق نمی شود، هرچند متقاضیان چنین ویزاهایی باید تحت شرایط بازرسی و کنترل مضاعف قرار گیرند.»
در اعلامیه ریاست جمهوری یک فرآیند «معافیت» گنجانده شده بود، که به افسر کنسولی یا مقام CBP اجازه می داد که این «معافیت» را فقط در زمانی بکار گیرد که متقاضی ویزا بتواند نشان دهد:
- که زندگی متقاضی ویزا تحت آسیب شدید و جدی قرار میگیرد؛
- ورود متقاضی ویزا تهدیدی برای امنیت ملی و امنیت عمومی آمریکا نخواهد بود؛ و
- ورود متقاضی ویزا در جهت منافع ملی آمریکا خواهد بود.
روند «معافیت» به شدت از طرف منتقدین به عنوان یک سیاست ناکارا که فقط برای ساکتکردن مخالفین در قانون گنجانده شده بود مورد انتقاد قرار گرفت. در عمل دیدیم که فقط تعداد بسیار کمی از متقاضیان توانستند از این «معافیت» بهرهمند شوند. در سال ۲۰۱۹ داده های خود وزارت امور خارجه آمریکا این مساله را نشان داد.
در حالی که برخی در حلقه نزدیکان ترامپ، از جمله ایلان ماسک، مزایای اعطای ویزا به مهاجران ایرانی برای بهبود اقتصاد ایالات متحده را برشمردهاند، مهم است به خاطر داشته باشیم که دولت ترامپ همچنان میتواند گستردهتر از اعلامیه ۹۶۴۵ عمل کرده و متقاضیان ویزا از ایران را مورد هدف قرار دهد.
چگونه میتوانیم با سیاست «ممنوعیت مسافرتی» مبارزه کنیم؟ آیا راهکارهای قانونی و یا دادخواهی پیش راه ما هستند؟
هنوز خیلی زود است که بگوییم آیا راههای قانونی برای مبارزه با اجرای «ممنوعیت مسافرتی» وجود دارد چون هنوز مشخص نیست که این ممنوعیت دقیقا چه محتوایی دارد. با این حال، ما پیشبینی میکنیم که مبارزه فراگیر و قدرتمندی برای توقف آنها شکل بگیرد.
در اوایل دولت ترامپ، چندین اقدام قانونی صورت گرفت که موفق شد اجرای دو نسخه اول ممنوعیت – فرمان اجرایی ۱۳۷۶۹ و فرمان اجرایی ۱۳۷۸۰ – را متوقف کند. این توقف البته کوتاه بود. در میانه این اقدامات قانونی٬ قضات در کنار شاکیانی قرار میگرفتند که استدلال میکردند که این ممنوعیتها مبتنی بر تبعیض مذهبی است و در نتیجه دستور توقف اجرای سراسری ممنوعیتها را در همان موقع که که ممنوعیتها در روند دادگاه مورد بررسی قضایی قرار میگرفت دادند. با این حال، در نهایت نسخه نهایی ممنوعیت – اعلامیه ۹۶۴۵ ریاست جمهوری – برای حکم نهایی به دادگاه عالی آمریکا رفت.
دادگاه عالی آمریکا در یک تصمیم حقوقی مهم در پرونده ترامپ علیه هاوایی ۵ به ۴ رای داد که قانون «ممنوعیت مسافرتی» معتبر است و رئیس جمهور آمریکا این اختیار را دارد که از ورود بیگانگان به ایالات متحده خودداری کند و اشاره کرد که «معافیت» لازمه در این قانون وجود دارد. قضات دادگاه عالی که علیه این قانون رای داده بودند به تاریخچه دشمنی دولت ترامپ با جوامع مسلمان و ناکارآمدی روند «معافیت» اشاره کردند و تاکید کردند که هیچ مدرک و دادهای برای اینکه نشان دهد این قانون به نفع امنیت ملی آمریکا است وجود ندارد. اگر ممنوعیت جدید تا حد زیادی شبیه به آنچه در سال ۲۰۱۸ تایید شد باشد، پرونده «ترامپ علیه هاوایی» میتواند راههای قانونی را برای به چالش کشیدن حقوقی ممنوعیت جدید محدود کند. با این حال، یک شکایت حقوقی جداگانه علیه این ممنوعیتها در دست اقدام قرار گرفته که در برخی از موارد برای کسانی که تحت تاثیر ممنوعیت های اولیه قرار گرفته اند گشایشی ایجاد کرده است.
پس از تایید قانون«ممنوعیت مسافرتی» در کنگره های گذشته لایحهای پیشنهاد شده به نام NO BAN، که اختیارات قوه مجریه را برای اعمال «ممنوعیت مسافرتی» به طور یکجانبه و بدون رعایت معیارهای خاص محدود می کند. انتظار میرود این لایحه در کنگره جدید معرفی شود، اما با توجه به عدم حمایت جمهوریخواهان کنگره، احتمال تصویب آن با مسیر پرفراز و نشیبی مواجه است.
چگونه من و نزدیکانم که میخواهند به آمریکا سفر کنند برای «ممنوعیت مسافرتی» آماده شویم؟
تاکید میکنیم که پاسخ ما یک مشاوره حقوقی نیست و ما به کسانی که به دنبال مشاوره حقوقی در مورد وضعیت مهاجرتی خود هستند توصیه می کنیم با یک وکیل مهاجرت تماس بگیرند. با این حال، اگر شما شهروند ایرانی هستید که هر نوع ویزا یا اقامت دائم آمریکا دارد، قویا شما را تشویق میکنیم تا قبل از ۲۰ ژانویه ۲۰۲۵ برای سفر به آمریکا برنامهریزی کنید. با توجه به اینکه ممنوعیت اولیه ترامپ در ۲۰۱۷ اعمال شد که حتی منجر به مزاحمتهای قابل توجهی برای دارندگان گرین کارت ایرانی و دارندگان ویزای معتبر شده بود، مطمئنا این امکان وجود دارد که دولت ترامپ بار دیگر چنین سیاستی را در پیش بگیرد. در این شرایط احتیاط شرط عقل است، بنابراین بر اساس آن برنامه ریزی کنید. ما همچنین به همه ایرانیان داخل آمریکا توصیه میکنیم تا حقوق اساسی و قانونی خود را در ایالات متحده بررسی کنند و برای روزهای آینده آماده شوند.
تاثیرات «ممنوعیتهای مسافرتی» زمان ترامپ چه بود؟
تأثیر «ممنوعیتهای مسافرتی» اولیه ترامپ بر اتباع ایرانی و ایرانی آمریکاییهای که عزیزانشان در ایران هستند و اتباع چندین کشور دیگر بسیار فراوان بود.
بیش از ۴۰ هزار ایرانی متقاضی ویزای غیرمهاجرتی و مهاجرتی مستقیما تحت تأثیر سومین ممنوعیت ترامپ یا اعلامیه ۹۶۴۵ ریاست جمهوری قرار گرفتند. اینها ایرانیانی بودند که برای دریافت ویزا و دیدار عزیزان خود در آمریکا تقاضا داده بودند تا بتوانند در رویدادهای مهم خانوادگی مانند مانند عروسی یا تولد فرزند جدید یا مراسم عزاداری اعضای خانواده شرکت کنند. دیگرانی بودند که میخواستند در دانشگاه های معتبر آمریکا تحصیل کنند، سهم خود را برای بهبود اقتصاد آمریکا ادا کنند و مانند همه مهاجرانی که به آمریکا میآیند به دنبال رویای آمریکایی بروند. برخی دیگر به دنبال فرار از سرکوب حکومت ایران بودند و میخواستند فصل جدیدی برای زندگی خود در آمریکا باز کنند. ولی همه آنها تنها به خاطر تابعیت مادری خود هدف «ممنوعیتهای مسافرتی» قرار گرفتند.
تاثیر گستردهتر سیاست «ممنوعیت مسافرتی» بر ایرانیان این بود که بسیاری عطای درخواست ویزا را بر لقای آن بخشیدند و به این نتیجه رسیدند که ویزای آمریکا ارزش تلاش را ندارد. صدور ویزای غیرمهاجرتی و مهاجرتی برای ایرانیان در اولین دوره ریاست جمهوری ترامپ بیش از ۱۰۰هزار نفر کاهش یافت و بعدها نیز علیرغم لغو اولیه ممنوعیت در زمان بایدن به کندی بالا رفت.
متاسفانه زخمهای اولین «ممنوعیتهای مسافرتی» به طور کامل التیام نیافته است. برخی که امیدوار بودند در دوره اول ترامپ ویزا بگیرند، هرگز در دوران بایدن این ویزا را دریافت نکردند و متاسفانه اکنون بار دیگر با ممنوعیت تبعیض آمیزی دیگری که قرار است در آینده نزدیک اعمال شود مواجه خواهند شد.
Back to top